Kinderen maken op een gemiddelde dag van alles mee en doen allerlei nieuwe indrukken op. Geen wonder dus dat hun brein ’s nachts soms wat tijd nodig heeft om die indrukken te verwerken. Bij een kind kan dit voor nachtmerries zorgen, die weer zorgen voor tranen, angst in het donker en slapeloosheid. Maar hoe ga je daar als ouder nu het best mee om?
Wat is een nachtmerrie?
Je hebt zelf vast ook wel eens een nachtmerrie gehad, vooral als kind. Kinderen hebben namelijk relatief vaker nachtmerries dan volwassenen. Ze dromen bijvoorbeeld over monsters, enge dieren, het donker of een ongeluk. Ook kan het zo zijn dat je kind droomt over iets dat overdag gebeurd is, maar dan met een enge twist. Zo’n nachtmerrie is stressvol en beangstigend voor een kind, en kinderen hebben nog niet altijd de woorden om je te vertellen waar ze over gedroomd hebben. Word je kind huilend of schreeuwend wakker, of komt het regelmatig ’s nachts uit bed om bij jullie te liggen? Dan is de kans groot dat hij of zij last heeft van nachtmerries. Ook als je kind tijdens het slapen snel ademt, druk beweegt of veel zweet, is het mogelijk dat hij of zij op dat moment een nachtmerrie heeft.
>> Ook interessant: Nachtangst bij kinderen: wat kun je eraan doen?
Een nachtmerrie of nachtangst?
Nachtmerries gebeuren meestal tijdens de REM-fase, oftewel de droomfase. Het duurt een tijdje voordat een lichaam in de REM-fase belandt, dus nachtmerries komen het meest voor in de tweede helft van de nacht. Wordt je kind juist voor middernacht veel wakker? Dan is het ook goed mogelijk dat het om nachtangst gaat. Je kind lijkt dan wakker, maar slaapt eigenlijk nog. Troosten gaat dus lastig. Het goede nieuws is dat dit vanzelf weer overgaat als je rustig bij hem of haar blijft zitten. De volgende dag herinnert je kindje zich niets meer van een nachtangst. Het verschil met een nachtmerrie is dat kinderen zich deze wel blijven herinneren, wat weer kan zorgen voor angst om naar bed te gaan.
Tip: hier vind je de leukste nachtlampjes voor de kinderkamer!
Hoe vaak hebben kinderen nachtmerries?
In Nederland heeft 67% van de vier- tot zesjarigen weleens last van nachtmerries, maar ze komen ook bij jongere en oudere kinderen voor. Voor nachtmerries is verbeeldingskracht nodig. Daarom krijgen kinderen ze vaak vanaf een jaar of twee. Op dat moment begint een kind deze verbeeldingskracht te ontwikkelen. Hoe vaak nachtmerries voorkomen, verschilt per kind. Ook zijn er verschillende oorzaken die ervoor kunnen zorgen dat je kindje meer nachtmerries heeft dan normaal. Het belangrijkste om te weten is dat nachtmerries heel normaal zijn, en dat ze ook weer afnemen naarmate kinderen ouder worden.
Wat zijn oorzaken van nachtmerries bij een kind?
Een simpele oorzaak voor nachtmerries is er niet. Toch tonen steeds meer studies aan dat er wel een verband is tussen nare of stressvolle gebeurtenissen overdag en nachtmerries ’s nachts. Dat kunnen ook grote veranderingen zijn in het leven van je kind: bijvoorbeeld een overgang naar een nieuwe school, een verhuizing of de geboorte van een broertje of zusje. Technologie speelt daarnaast ook een rol bij het ontstaan van nachtmerries. Het is dus slim om je kind vlak voor het slapengaan niet meer voor de TV of tablet te zetten. Kies in plaats daarvan voor een lekker bad of lees samen een boekje.
Naast de ontwikkelingen die je kind doormaakt in het dagelijks leven, zijn er ook wat fysieke factoren die een rol kunnen spelen bij nachtmerries. Zo kunnen slaaptekort en vermoeidheid zorgen voor meer nachtmerries. Ook als je kind koorts heeft of bepaalde medicijnen gebruikt, kan het nachtmerries krijgen. Als laatste heeft ook de temperatuur van een kamer een effect op nachtmerries: slapen in een warme kamer maakt de kans op nachtmerries groter.
Zo help je jouw kind met een nachtmerrie
Wat kun je als ouder precies doen wanneer je kind een nachtmerrie heeft gehad? Hieronder staan wat concrete tips om toe te passen.
- Blijf rustig. Na een nachtmerrie is het vooral belangrijk dat je zelf rustig blijft. Bevestig dat je er bent. Jouw aanwezigheid stelt je kind gerust.
- Troost je kind. Je kind is van streek door de nachtmerrie en heeft vooral even behoefte aan een warme, veilige omhelzing. Neem je kind op schoot, knuffel het en biedt troost.
- Neem de angsten van je kind serieus. Laat ook zien dat je je kind en zijn of haar angsten serieus neemt. Praat met je kind over de enge droom en laat hem of haar zelf vertellen wat er gebeurd is. Bevestig dat hij of zij bij jou veilig is.
- Stel je kindje gerust. Leg uit dat je kindje een enge droom heeft gehad, maar dat deze droom niet echt is. Vertel dat iedereen wel eens last heeft van nachtmerries en dat deze heel echt kunnen lijken.
- Geef de nachtmerrie een positief einde. Als je kind oud genoeg is, kun je ook samen een ander einde van de nachtmerrie bedenken. Droomde hij of zij bijvoorbeeld over een monster? Dan kun je bedenken dat je kindje een superheld werd en het monster zelf wegjaagde. Zo krijgt de nachtmerrie een positief einde.
Lees ook: 15x de leukste voorleesboekjes voor het slapengaan
Kun je nachtmerries voorkomen?
Nachtmerries zijn niet helemaal te voorkomen. Omdat we weten dat stress er wel aan bij kan dragen, zijn er gelukkig wel een aantal dingen die je kunt doen om de kans erop te verminderen. Denk bijvoorbeeld aan het volgende:
- Gebruik een nachtlampje. Dit kan je kind helpen tegen de angst voor het donker. Er zijn verschillende nachtlampjes die aangaan wanneer je ze aanraakt, waardoor je kindje het nachtlampje zelf ook eenvoudig in en uit kan schakelen.
- Sluit samen de dag af. Bespreek aan het einde van elke dag de verschillende gebeurtenissen van die dag met je kind. Zo neem je alvast een voorsprong op het verwerken van nieuwe indrukken en inzichten. Toen we dit met Oscar zijn gaan doen, merkten we dat hij veel rustiger ging slapen.
- Zorg voor een vast slaapritueel. Met een slaapritueel gaat je kindje zo rustig mogelijk naar bed. Door elke avond dezelfde handelingen uit te voeren voordat het bedtijd is, help je je kind te ontspannen.
- Doe een ontspanningsoefening. Als onderdeel van het vaste slaapritueel kun je ook een ontspanningsoefening toevoegen. Zo zorg je ervoor dat je kind nog makkelijker in slaap valt.
- Controleer samen de slaapkamer. Maak gebruik van de verbeeldingskracht van je kind. Controleer samen de slaapkamer op enge dromen of monsters, hang een dromenvanger boven het bed of gebruik een ‘monsterspray’. Let daarbij ook op bepaalde objecten in de slaapkamer die in het donker voor enge schaduwen kunnen zorgen, en verplaats ze.
- Lees een boekje over nachtmerries. Als je kind oud genoeg is om te begrijpen wat nachtmerries zijn, kunnen jullie samen een boekje over nare dromen lezen. Denk bijvoorbeeld aan boeken waarin een kind een monster vangt voordat het gaat slapen. Zo leert je kind dat er ’s nachts niets is om bang voor te zijn.
Lees ook: Maak Anti-Monster Spray met onze gratis labels
Heeft je kindje bijna dagelijks last van nachtmerries, of keert dezelfde enge droom steeds maar weer terug? Dan kan er ook een achterliggende, grotere oorzaak voor de nachtmerries zijn. In zo’n geval kan een bezoekje aan de dokter nooit kwaad. Gelukkig groeien de meeste kinderen vanzelf over hun nachtmerries heen. Met de tips hierboven help je jouw kindje om dat ook te doen.
